1.  นโยบายการปกครองต้นสมัยราชวงศ์ฮั่น

• นโยบายผ่อนพักราษฎร
  • ต้นราชวงศ์ฮั่น สังคมเสื่อมโทรมตกต่ำมาก มีการดำเนินนโยบายปกครองแบบไม่ปกครอง และนโยบายผ่อนพักราษฎร ทำให้สังคมและเศรษฐกิจค่อย ๆ ฟื้นฟูขึ้น
• การปกครองแบบนครรัฐควบคู่กับการแบ่งเขตการปกครอง
  • ต้นราชวงศ์อั่นได้ปูนตำแหน่งเจ้านครรัฐต่างสกุล 7 นครรัฐ ต่อมาเนื่องจากต้องโทษฐานก่อจลาจลจึงถูกกำจัดจนราบคาบ และได้แต่งตั้งราชนิกุลแทนที่ตำแหน่ง 7 เจ้านครรัฐ ส่วนพื้นที่อื่น ๆ ยังคงใช้ระบบแบ่งเขตปกครองเป็นอำเภอและเขตการปกครอง เช่นเดิม

2.  การฟื้นฐานอำนาจส่วนกลาง

• กำราบจลาจลเจ็ดเจ้านครรัฐ
  • สมัยพระเจ้าฮั่นจิ่งตี้ ได้ดำเนินนโยบายตัดทอนดินแดนในครอบครองของเจ้านครรัฐ อันเป็นเหตุให้เกิดจลาจลเจ็ดเจ้านครรัฐหลังจากปราบปรามจลาจลให้สงบลง จึงทำการลดทอนอำนาจของเจ้านครรัฐลง
• พระเจ้าฮั่นอู่ตี้ลดทอนอำนาจเจ้านครรัฐ
  • หลังจากกำราบจลาจลเจ็ดเจ้านครรัฐสำเร็จ พระเจ้าฮั่นอู่ตี้ได้ประกาศนโยบายยกมรดกศักดินา เป็นเหตุให้อำนาจของเจ้านครรัฐลดลงไปอีก

3.  การขยายอิทธิพลสมัยราชวงศ์ฮั่นตะวันตก

• นโยบายด้านวัฒนธรรมสมัยพระเจ้าฮั่นอู่ตี้
  • ชูปรัชญาขงจื้อ โดยการแต่งตั้งขุนนางตำแหน่งพฤฉาจารย์ 5 สาขาได้แก่ ชื่อจิง (คัมภีร์กวี), ซูจิง (คัมภีร์ประวัติศาสตร์), อี้จิง (คัมภีร์อนิจลักษณ์), หลี่จิง (คัมภีร์จารีตศาสตร์) และคัมภีร์ชุนชิว และให้ผลิตลูกศิษย์ในแต่ละสาขา ทำการสำรวจและคัดเลือกบุคคลเข้ารับราชการ ทำให้ขุนนางมีคุณภาพสูงขึ้น กำหนดมาตรการการผูกขาดการค้ากำหนดให้ใช้เงินตราที่เป็นเอกภาพโดยหล่อเหรียญ 5 จู และเข้าดำเนินกิจการค้าบางอย่าง
• แสนยานุภาพทางทหาร สมัยพระเจ้าฮั่นอู่ตี้
  • ทำการปราบปรามชนเผ่าซยงหนู ส่งทหารไปตีเกาหลี และขยายอาณาเขตออกไปกว้างไกล อีกทั้งยังส่งจังเซียนเป็นฑูตไปยังดินแดนด้านตะวันตก
• ยุครุ่งเรืองสมัยพระเจ้าฮั่นเจาตี้-ฮั่นเซวียนตี้
  • ในสมัยพระเจ้าฮั่นเจาตี้และพระเจ้าฮั่นเซวียนตี้ ได้ดำเนินนโยบายผ่อนพักราษฎร เศรษฐกิจเริ่มฟื้นตัวขึ้น สังคมมีเสถียรภาพขึ้น เมื่อเทียบกับปลายรัชสมัยพระเจ้าฮั่นอู่ตี้

4.  จุดเริ่มและจุดจบของความเสื่อมโทรม

• พระญาติวงศ์ปกครองแบบเผด็จการ
  • หลังจากสมัยพระเจ้าฮั่นเซวียนตี้ อำนาจบริหารบ้านเมืองส่วนใหญ่ตกอยู่ในมือของพระญาติวงศ์ สมัยพระเจ้าฮั่นเฉิงตี้ หวังเฟิ่งกุมอำนาจการปกครอง
• หวังหมั่งยึดครองราชบัลลังค์ฮั่นและปฏิรูปฟื้นฟูแบบแผนเก่า
  • หวังหมั่งยกหรูจื่ออิงวัยสองขวบขึ้นเป็นรัชทายาท และตั้งตนเองเป็นจักรพรรดิ์จำลอง แต่ในเวลาต่อมาทำการยึดราชบัลลังก์ฮั่น ตั้งตนเองเป็นจักรพรรดิ์พร้อมสถาปนาราชวงศ์ซิน ให้เวนคืนที่ดินทั้งหมดกลับมาเป็นของรัฐ ห้ามการซื้อขายทาส ดำเนินกิจการของรัฐที่เรียกว่า ลิ่วก่วน และให้หล่อเหรียญกษาปณ์ขึ้นใหม่
• การล่มสลายของราชวงศ์ซิน
  • การปกครองของราชวงศ์ซินล้มเหลว เพิ่มความทุกข์ยากให้แก่ราษฎรมากขึ้น เกิดจลาจลขึ้นทั่วทุกหัวระแหง กองกำลังต่อต้านหวังหมั่งบุกเข้าถึงเมืองฉังอาน หวังหมั่งถูกประหาร ราชวงศ์ซินถึงกาลอวสาน

ที่มา : หนังสือประวัติศาสตร์จีน นานมีบุ๊ค 
สรุปสาระสำคัญ บทที่ 4 การขยายแสนยานุภาพของอาณาจักรฮั่นตะวันตก
หน้าที่ : 88 - 89